Ngày 7 Cấu trúc theo thuyết 4+1 – Xây dựng văn hóa doanh nghiệp
Tiếp tục chuỗi series 10 ngày review cuốn sách “Đek Biết Gì Cũng Tiến” của nhóm tác giả Nguyễn Thành Nam và cộng sự, hôm nay tôi muốn chia sẻ về chủ đề ngày 7: Cấu trúc theo thuyết 4+1 – Xây dựng văn hóa doanh nghiệp tại FPT Software. Đây là một trong những điểm nhấn giúp người đọc hiểu sâu sắc hơn về cách FPT xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp một cách bài bản, có hệ thống, từ đó tạo nên sức mạnh nội tại vượt trội.
Thuyết 4+1 của Edgar Schein là gì?
Trước khi đi vào câu chuyện của FPT, cần hiểu sơ lược về thuyết 4+1 của Edgar Schein – một trong những nhà nghiên cứu văn hóa doanh nghiệp hàng đầu thế giới. Theo ông, văn hóa doanh nghiệp được cấu thành bởi 4 tầng lớp chính:
- Giá trị cốt lõi (Espoused Values): Những giá trị được công khai, tuyên bố và chấp nhận trong tổ chức.
- Niềm tin và giả định (Basic Assumptions): Những giả định sâu xa, thường không được nói ra nhưng ảnh hưởng mạnh mẽ đến hành vi.
- Biểu tượng và nghi lễ (Artifacts and Symbols): Những biểu hiện bên ngoài như trang phục, ngôn ngữ, nghi lễ, biểu tượng.
- Hành vi và quy tắc ứng xử (Behaviors and Norms): Cách mọi người hành xử, tương tác trong tổ chức.
Thuyết 4+1 còn bổ sung thêm yếu tố thứ 5 là Quá trình xây dựng và thay đổi văn hóa (Culture Formation and Change Process) – cách thức văn hóa được hình thành và phát triển theo thời gian.
Áp dụng thuyết 4+1 trong Đek Biết Gì Cũng Tiến – Câu chuyện văn hóa FPT
Trong cuốn sách, nhóm tác giả đã khéo léo cấu trúc câu chuyện phát triển FPT Software theo mô hình 4+1, giúp người đọc không chỉ hiểu câu chuyện khởi nghiệp mà còn thấy rõ quá trình hình thành và phát triển văn hóa doanh nghiệp.
Giá trị cốt lõi – Tinh thần “Đek Biết Gì Cũng Tiến”
Một trong những giá trị được tuyên bố rõ ràng là tinh thần dám làm, dám thử, không ngại thất bại và luôn tiến về phía trước. Đây là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của FPT Software.
“Chúng tôi không có đủ kiến thức nhưng luôn có đủ khát vọng và quyết tâm để tiến lên.”
Giá trị này trở thành nền tảng để mọi thành viên cùng đồng lòng, vượt qua khó khăn, thử thách.
Niềm tin và giả định – Tin tưởng vào sức mạnh tập thể và sự học hỏi liên tục
FPT xây dựng niềm tin rằng mỗi cá nhân đều có khả năng sáng tạo và đóng góp, và rằng thất bại là bài học quý giá để phát triển. Niềm tin này tạo ra một môi trường cởi mở, nơi mọi người không ngại chia sẻ ý tưởng và học hỏi từ sai lầm.
“Không có sai lầm, chỉ có bài học để tiến bộ.”
Biểu tượng và nghi lễ – Văn hóa STICO và các hoạt động nội bộ
STICO, các bài hát, lễ hội 13/9, các sự kiện nội bộ là những biểu tượng và nghi lễ đặc trưng, giúp củng cố văn hóa và tạo sự gắn kết giữa các thành viên.
“STICO không chỉ là văn hóa, mà là phong cách sống của người FPT.”
Hành vi và quy tắc ứng xử – Tự do sáng tạo, dân chủ và minh bạch
FPT khuyến khích nhân viên tự do sáng tạo, trao đổi thẳng thắn và minh bạch trong công việc. Quy tắc ứng xử dựa trên sự tôn trọng, tin tưởng và trách nhiệm cá nhân.
“Ở đây, mọi ý kiến đều được lắng nghe và tôn trọng.”
Quá trình xây dựng và thay đổi văn hóa – Liên tục đổi mới và thích nghi
Cuốn sách cũng đề cập đến quá trình văn hóa FPT không phải là bất biến mà luôn được phát triển, điều chỉnh để phù hợp với bối cảnh mới, giúp công ty giữ được sức sống và sức cạnh tranh.
“Văn hóa không phải là thứ cố định, mà là sự sống động cần được nuôi dưỡng mỗi ngày.”
Giá trị đúc kết từ cấu trúc 4+1 trong xây dựng văn hóa doanh nghiệp
Qua việc áp dụng thuyết 4+1, “Đek Biết Gì Cũng Tiến” giúp người đọc nhận ra:
- Văn hóa doanh nghiệp là tổng hòa nhiều yếu tố, không chỉ là khẩu hiệu hay biểu tượng. Nó bao gồm giá trị, niềm tin, hành vi, biểu tượng và quá trình phát triển liên tục.
- Xây dựng văn hóa cần có chiến lược rõ ràng, đồng bộ và linh hoạt. FPT đã làm rất tốt điều này khi vừa giữ được giá trị cốt lõi vừa không ngừng đổi mới.
- Văn hóa doanh nghiệp là nền tảng tạo nên sức mạnh cạnh tranh bền vững. Khi mọi thành viên cùng chung một niềm tin và hành xử thống nhất, tổ chức sẽ vận hành hiệu quả và thích ứng tốt với thay đổi.
Bài học cho doanh nghiệp và cá nhân
Từ câu chuyện của FPT và mô hình 4+1, tôi rút ra một số bài học quan trọng:
- Đừng xem nhẹ văn hóa doanh nghiệp. Nó không chỉ là “phần mềm” mà là “phần cứng” giúp tổ chức vận hành trơn tru.
- Phải xây dựng văn hóa một cách bài bản và có hệ thống. Mọi yếu tố từ giá trị, niềm tin đến biểu tượng và hành vi đều cần được quan tâm.
- Văn hóa cần được nuôi dưỡng và phát triển liên tục. Không được để văn hóa cũ lỗi thời hay không phù hợp với bối cảnh mới.
- Lãnh đạo đóng vai trò then chốt trong việc truyền tải và duy trì văn hóa. Họ phải là tấm gương và người truyền cảm hứng cho toàn tổ chức.
Kết luận
Cấu trúc theo thuyết 4+1 trong “Đek Biết Gì Cũng Tiến” không chỉ giúp người đọc hiểu sâu sắc về văn hóa doanh nghiệp FPT mà còn cung cấp một khuôn khổ rõ ràng để mọi tổ chức có thể tham khảo và áp dụng. Văn hóa không chỉ là những giá trị tuyên bố mà là sự tổng hòa của niềm tin, biểu tượng, hành vi và quá trình phát triển liên tục.
FPT đã chứng minh rằng xây dựng văn hóa doanh nghiệp bài bản, kết hợp giữa truyền thống và đổi mới, là chìa khóa để phát triển bền vững và thành công trên thị trường quốc tế.