Ngày 4 – Mô hình “Làng nghề”: Tuyển người không vì giỏi, mà vì “có lửa”

“Chúng tôi không chọn người giỏi nhất. Chúng tôi chọn người cùng chí hướng nhất.”
— “Đek Biết Gì Cũng Tiến”

Tuyển người – chuyện tưởng dễ, hóa ra cực khó

Khi bắt đầu, FPT Software chỉ có… vài chục con người. Không có lương cao, không văn phòng hoành tráng, không danh tiếng để thu hút ứng viên \”xịn\”. Vậy mà họ vẫn “dụ” được những người đầu tiên – bằng gì?

Bằng tinh thần dấn thân. Bằng cái “lửa” bùng lên trong ngực.

Không cần bằng cấp cao, không yêu cầu tiếng Anh “như gió”. Chỉ cần một điều: dám đi cùng giấc mơ đưa phần mềm Việt ra thế giới.

Mô hình “làng nghề” – nơi ai cũng là “nghệ nhân”

Trong sách, các tác giả mô tả FPT Software ban đầu như một “làng nghề công nghệ”:

“Một nhóm nhỏ cùng nhau học, cùng nhau làm, chia sẻ kỹ thuật, hướng dẫn nhau từng dòng code, từng khái niệm về outsourcing mà trước đó chưa ai biết rõ.”

Khác với mô hình công ty hiện đại, nơi mỗi người làm một phần được quy chuẩn hóa, mô hình làng nghề tạo điều kiện để mọi người vừa học – vừa làm – vừa truyền nghề.

Nghe quen không? Đó chính là mô hình rất Việt Nam, từng làm nên thương hiệu làng mộc Kim Bồng, lụa Vạn Phúc, gốm Bát Tràng…

Chỉ khác là, FPT Software làm điều đó trong lĩnh vực công nghệ.

Tuyển người như chọn bạn đồng hành leo núi

“Tôi không cần người xuất sắc. Tôi cần người không bỏ cuộc.”

Câu nói này từ một trong các nhà sáng lập FPT Software khiến tôi nhớ lại chính mình, khi xây dựng đội ngũ đầu tiên cho một dự án giáo dục. Tôi từng chọn một người rất giỏi – kỹ năng cực mạnh – nhưng… không đi cùng được 3 tháng. Vì không chịu được khó, không có \”độ lì\”.

FPT hiểu rất rõ: Khởi nghiệp không phải sân khấu cho các ngôi sao đơn lẻ. Nó là cuộc leo núi tập thể. Mỗi người phải chịu đựng, chia sẻ, học hỏi, và cùng nhau đi lên.

Vì thế, họ chọn người không bỏ cuộc.

“Có lửa” – hơn cả bằng cấp và điểm GPA

Sách có một đoạn khiến tôi vô cùng tâm đắc:

“Chúng tôi phỏng vấn một sinh viên trường tỉnh, không biết Java, tiếng Anh rất kém. Nhưng ánh mắt cậu sáng rực khi nghe về ước mơ xuất khẩu phần mềm. Chúng tôi nhận cậu. Sau này, cậu thành PM dẫn đầu nhiều dự án lớn tại Nhật.”

Đó là ví dụ điển hình cho tư duy tuyển người của FPT:

• Không phải điểm số.
• Không phải CV hào nhoáng.
• Mà là ý chí học hỏi, khả năng chịu áp lực, và khát khao đi xa.

Khi người “có lửa” gặp môi trường “nuôi lửa”

Một điều đặc biệt tại FPT Software là: Không đợi người giỏi mới trao việc. Họ trao việc để người ta trở nên giỏi.

Trong nhiều doanh nghiệp, nhân viên mới chỉ được “học việc” vài tháng, chưa được giao gì quan trọng. Nhưng ở đây, ai cũng được thử thách sớm. Và điều đó tạo nên tốc độ trưởng thành vượt bậc.

Những người “có lửa” được trao cơ hội để… bùng cháy.

Mô hình “làng nghề” – vẫn còn giá trị đến hôm nay

Ngày nay, với hơn 30.000 nhân viên, FPT Software vẫn giữ tinh thần “nhóm nhỏ – tự chủ – linh hoạt”. Nhiều nhóm như mini-startup trong lòng tập đoàn lớn.

Họ không làm việc như một cỗ máy. Họ sống và phát triển như một cộng đồng nghề.

Nơi mỗi người được vừa làm – vừa học – vừa dạy.

Và đây cũng là mô hình rất hiệu quả với giáo dục hiện đại: nhóm nhỏ, mentor hỗ trợ, học thật – làm thật – sai thật – sửa thật.

Hãy chọn người có chí, đừng chỉ chọn người có kỹ năng

Tôi kết bài hôm nay bằng một lời khuyên rất thật cho các bạn trẻ, các nhà khởi nghiệp, và các nhà quản lý tuyển dụng:

“Hãy chọn người có ý chí, có khát vọng, và có khả năng học. Vì kỹ năng có thể dạy, nhưng ý chí thì phải từ trong người đó có sẵn.”

Nếu bạn đang bắt đầu một dự án, một hành trình mới, đừng chỉ tìm người “có skill” – hãy tìm người có tinh thần đồng đội, có sức bền, có tình yêu với hành trình.

Đó mới là những người đi cùng bạn lâu dài.