Tình trạng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường và định hướng phát triển kinh tế Việt Nam trong những tháng cuối năm 2025
Trong 4 tháng đầu năm 2025, bức tranh doanh nghiệp tại Việt Nam đang cho thấy những tín hiệu đáng lo ngại khi số lượng doanh nghiệp giải thể, tạm ngừng hoạt động và rút lui khỏi thị trường tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước. Theo số liệu của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), tổng số doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể trong 4 tháng đầu năm là gần 9.600 doanh nghiệp, tăng 15,7%; số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể hơn 27.500 doanh nghiệp, tăng 18,3%; doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn gần 74.600 doanh nghiệp, tăng 12,8%. Bình quân mỗi tháng có hơn 22.300 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.
Tình trạng này không chỉ phản ánh những khó khăn nội tại của doanh nghiệp mà còn là dấu hiệu cảnh báo về sức khỏe nền kinh tế trong bối cảnh nhiều biến động và thách thức cả trong và ngoài nước. Bài viết này sẽ nhận định khách quan về thực trạng này, đồng thời đề xuất một số định hướng quan trọng cho nền kinh tế Việt Nam trong những tháng còn lại của năm 2025, cũng như những bài học mà thế hệ Gen Z có thể rút ra.
1. Thực trạng doanh nghiệp rút lui:
Số liệu thống kê cho thấy tỷ lệ doanh nghiệp giải thể và tạm ngừng hoạt động tăng khá cao so với cùng kỳ năm trước. Riêng tháng 4/2025, có khoảng 1.750 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 37,4% so với cùng kỳ năm trước. Số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể cũng tăng mạnh, gần 9.000 doanh nghiệp trong tháng 4.
Điều này cho thấy nhiều doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong duy trì hoạt động kinh doanh, có thể do áp lực về tài chính, thị trường, nguồn nhân lực hoặc các yếu tố khác như chi phí đầu vào tăng cao, cạnh tranh gay gắt, biến động chính sách thuế và thương mại quốc tế.
Điều đáng chú ý là số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường trong 4 tháng đầu năm 2025 khoảng 96.500 doanh nghiệp, tăng 12,2% so với cùng kỳ năm trước, trong khi số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động là hơn 89.900 doanh nghiệp, tăng 9,9%. Tỷ lệ này gần như cân bằng, cho thấy dù có nhiều doanh nghiệp mới gia nhập, nhưng số lượng doanh nghiệp rút lui cũng không hề nhỏ.
Điều này phản ánh sự cạnh tranh khốc liệt và môi trường kinh doanh còn nhiều thách thức, khiến không ít doanh nghiệp không thể trụ lại lâu dài.
Một số địa phương như Quảng Nam ghi nhận số lượng doanh nghiệp đóng cửa lớn, với 927 doanh nghiệp rút lui chỉ trong 4 tháng đầu năm. Các ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là bán buôn, bán lẻ, sửa chữa ô tô, xe máy, công nghiệp chế biến, chế tạo.
Những ngành này thường có quy mô doanh nghiệp nhỏ và vừa, dễ bị tổn thương trước biến động thị trường và chi phí đầu vào tăng cao.
2. Nguyên nhân và thách thức chính
Việt Nam đang chịu tác động từ các yếu tố bên ngoài như căng thẳng thương mại Mỹ – Trung, chính sách thuế quan thay đổi, biến động giá nguyên liệu và chi phí logistics tăng. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động xuất nhập khẩu, chuỗi cung ứng và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
Ngoài ra, thị trường trong nước cũng còn nhiều khó khăn như sức mua phục hồi chậm, chi phí đầu vào tăng cao, đặc biệt là giá nguyên liệu, năng lượng và lao động.
Nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa còn yếu về năng lực quản trị, công nghệ, đổi mới sáng tạo và khả năng thích ứng với biến động thị trường. Việc thiếu nguồn lực tài chính, nhân lực chất lượng cao cũng là rào cản lớn.
Thêm vào đó, các thủ tục hành chính còn rườm rà, quy định chưa đồng bộ cũng tạo ra gánh nặng cho doanh nghiệp, khiến họ khó duy trì hoạt động và phát triển.
Thị trường bất động sản và thị trường trái phiếu doanh nghiệp còn nhiều bất ổn, ảnh hưởng đến khả năng mở rộng tín dụng của ngân hàng, từ đó tác động tiêu cực đến đầu tư và tăng trưởng kinh tế.
3. Định hướng cho nền kinh tế Việt Nam trong những tháng còn lại của năm 2025
Chính phủ cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, giảm bớt rào cản, đơn giản hóa quy trình để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động và phát triển.
Việc xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định sẽ giúp doanh nghiệp yên tâm đầu tư và mở rộng sản xuất.
Việt Nam cần chủ động đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, giảm sự phụ thuộc vào một số đối tác lớn, đồng thời thúc đẩy tiêu dùng nội địa để tạo động lực tăng trưởng bền vững.
Chính sách kích cầu tiêu dùng, hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất hàng hóa chất lượng cao và giá cả hợp lý là cần thiết để nâng cao sức mua và cải thiện chuỗi giá trị.
Đầu tư vào đào tạo nguồn nhân lực, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực quản trị cho doanh nghiệp nhỏ và vừa là ưu tiên hàng đầu.
Các chương trình hỗ trợ tài chính, tư vấn, kết nối thị trường cũng cần được mở rộng và thiết thực hơn.
Đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, phát triển hạ tầng giao thông, logistics, công nghệ thông tin sẽ tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế.
Hạ tầng tốt giúp giảm chi phí sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh doanh và thu hút đầu tư nước ngoài.
Định hướng phát triển kinh tế xanh, thân thiện môi trường và ứng dụng công nghệ số sẽ giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển dịch.
Đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp đổi mới mô hình kinh doanh, tạo ra giá trị mới và bền vững.
4. Bài học và cảnh báo dành cho Gen Z
Thế hệ trẻ cần nhận thức rằng môi trường kinh doanh luôn biến động, đòi hỏi sự linh hoạt, khả năng thích nghi và đa dạng kỹ năng để tồn tại và phát triển.
Không chỉ giỏi chuyên môn, Gen Z cần trang bị kỹ năng quản trị, công nghệ số, tư duy đổi mới và kỹ năng mềm.
Khởi nghiệp không chỉ là lựa chọn mà còn là trách nhiệm để tạo ra giá trị mới, giải quyết các vấn đề xã hội và kinh tế.
Gen Z cần phát huy tinh thần sáng tạo, dám thử nghiệm và học hỏi từ thất bại.
Thế hệ trẻ cần có ý thức về phát triển bền vững, bảo vệ môi trường và đóng góp tích cực cho cộng đồng.
Đây cũng là xu hướng toàn cầu và là cơ hội để Việt Nam phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.
5. Lời kết
Tình trạng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường trong những tháng đầu năm 2025 là lời cảnh báo rõ ràng về những thách thức mà nền kinh tế Việt Nam đang phải đối mặt. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để nhìn nhận lại các chính sách, chiến lược phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.
Với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp và tinh thần đổi mới, Việt Nam hoàn toàn có thể vượt qua khó khăn, duy trì đà tăng trưởng và phát triển bền vững trong những tháng còn lại của năm 2025 và những năm tiếp theo.
Thế hệ Gen Z với sự năng động, sáng tạo và tinh thần cầu tiến sẽ là lực lượng chủ lực góp phần xây dựng nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển, hội nhập và vững mạnh.
Bạn có suy nghĩ gì về tình hình doanh nghiệp hiện nay và định hướng phát triển kinh tế Việt Nam? Hãy chia sẻ quan điểm và góp ý của bạn để cùng nhau xây dựng tương lai tốt đẹp hơn!
Tài liệu tham khảo chính